Ünlü Tiyatro Oyunu CimriMoliere’in (1622-1673) “Cimri” (1668) adlı oyununda, paradan başka hiçbir şeye değer vermeyen, çok zengin olmasına rağmen hastalık derecesinde cimri bir adam olan Harpagon’un kişiliğine uygun kusurlu davranışları, komedi tarzında sergilenmiştir.
Oyunda Harpagon’un şahsında, cimri bir adamın düştüğü gülünç durumları, sergilediği tuhaf davranışları görürüz. Oyunun başından sonuna dek kuvvetle hissedilen tema, “cimrilik”tir. Oyundaki gülmece unsurunu, Harpagon’un cimriliğinden kaynaklanan davranışları oluşturur. Harpagon’un cimrilikleri saymakla bitmeyecek kadar çoktur.
Cleante ve Elise, zengin olmalarına rağmen babalarının tutumu yüzünden sıkıntı içinde yaşamaktadırlar, arkadaşlarından sürekli borç alırlar, elbiselerini ancak veresiye satan dükkânlardan alabilirler. Cleante, yoksul sevgilisi Mariane’a para yardımında bulunamaz, ona gönül okşayıcı hediyeler alamaz.
Harpagon, sokağa çıkarken süslenip püslendiği, aşırı derecede şık olduğu, giyime kuşama gereksiz yere para harcadığı için oğlu Cleante’ı azarlar.
Harpagon, düğün masrafından kurtulmak için oğlunu, zengin ve dul bir kadınla, kızını da elli yaşlarında zengin bir adam olan Senyör Anselme ile evlendirmeyi düşünür. Zira Senyör Anselme, Harpagon’un kızını çeyizsiz olarak almayı kabul etmiştir.
Harpagon için çocuklarının sevdikleri kişilerle evlenip mutlu olmaları değil, zengin birileriyle evlenip kendisine masraf açmamaları önemlidir..Frosine, Mariane’ı Harpagon’la evlenmesi konusunda ikna etmeye çalışır. Yaptığı bu aracılık hizmeti karşılığı olarak Harpagon’dan az miktarda bir para ister. Çok dil döker, yalvarır yakarır, türlü iltifatlar yapar, fakat yine de cimri adamdan tek bir metelik dahi koparamaz.
Harpagon’un cimriliğinden hizmetçiler de nasiplerine düşeni alırlar. Harpagon, mobilyaları eskimesin diye hizmetçisine daha yumuşak silmesini tembihler. Kırılan şişe ve bardakların parasını aylığından keseceğini söyleyerek hizmetçisini korkutur.
Hizmetçilerden biri ceketinin önünde kocaman bir yağ lekesi olduğunu söyler, diğeri ise pantolonunun arka tarafının delik deşik olduğundan dert yanar. Harpagon, perişan bir durumda olan hizmetçilerine yeni bir ceket ve pantolon alarak onların gönlünü hoş etmek yerine, birine ceketindeki lekeyi şapkasıyla gizlemesini, diğerine de servis yaparken arkasını duvara dönmesini söyleyerek meseleyi kendince çözüme kavuşturur.
Harpagon, aşçısından az parayla sofra donatmasını ister. Sıkı bir perhize soktuğu atları da açlıktan bitkin bir hâldedir. Yine Harpagon’un, bir koyun budu artığını yedi diye bir komşusunun kedisini dava ettiği, bir gece kendi hayvanlarının yemini çalarken yakayı ele verdiği ve arabacısından bir temiz sopa yediği söylentiler arasındadır.
Harpagon, bahçesine sakladığı altınlarının çalındığını fark edince deliye döner. Şehirdeki herkesin tutuklanmasını, asılmasını, işkence görmesini ister. Altınlarına yeniden kavuşmak koşuluyla çocuklarının sevdiği kişilerle evlenmelerine razı olur. Oyunun sonunda düğün masraflarını Dom Thomas d’Alburcy’ye yıkar.
Oyunda dikkati çeken bir diğer tema ise “aşk”tır. Bu aşk, imkânsızlık ve sıkıntılarla doludur. Harpagon’un oğlu Cleante, annesiyle birlikte yoksul bir yaşam süren Mariane adındaki kızı sevmektedir. Çoğu kez ona yardım etmek ister, fakat babasının cimriliği yüzünden bu arzusunu yerine getiremez..Sevdiği kıza hediye almak ister, fakat alamaz. Sevdiği kızla evlenebilmek için bir tefeciden oldukça yüksek bir faizle para almaya karar verir. Fakat karşısında tefeci sıfatıyla babasını görünce plânı suya düşer.
La Fleche, Harpagon’un altınlarının bulunduğu çekmecenin bahçede gömülü olduğunu öğrenir. Çekmeceyi kaptığı gibi Cleante’ın yanına gelir. Babasının hazinesini eline geçiren Cleante, babasına Mariane ile evlenmesine izin vermesi karşılığında altınlarına kavuşabileceğini söyler. Harpagon, bu teklifi düşünmeden kabul eder.
Oyunda yaşanan diğer bir aşk ise, Harpagon’un kızı Elise ile Valere arasında geçmektedir. Valere, on altı yıl önce bir deniz kazasında ailesini kaybetmiştir. Kendisi, bir İspanyol gemisi tarafından kurtarılmış, geminin kaptanı Valere’i kendi oğlu yerine koymuş, onun yetişmesiyle yakından ilgilenmiştir.
Babasının sağ olduğunu öğrenen Valere, onu aramaya koyulmuş, bu sırada güzel Elise’le tanışmış ve ona âşık olmuştur. Valere, Elise’i boğulmak üzereyken kurtarmış, onunla yakından ilgilenerek kalbini kazanmayı başarmıştır. Sevdiği kızla daha rahat görüşebilmek ve ona daha yakın olabilmek amacıyla Harpagon’un hizmetine girmiştir.
Soylu ve zengin bir ailede yetişmiş olmasına rağmen, sevdiği kız için hizmetçi olmayı göze almıştır. Oyunun sonunda Senyör Anselme’nin babası olduğunu öğrenir. Harpagon, düğün masraflarına karışmamak kaydıyla kızı Elise’in Valere ile evlenmesine razı olur.
Haber Kaynağım :
http://www.yenimakale.com