Normal şartlarda erkek çocuklar vefat etmiş ana-babalarından 18 yaşına (okuyorlarsa 25 yaşına) kadar yetim aylığı alabilirler ama malül ise ömür boyu yetim aylığı alırlar…
Soru :
Ali bey, TV’de yüzde 60 ve daha üzeri özürlülerin vefat eden babadan, erkek veya kadın yaşa bakılmaksızın maaş bağlanabileceğini söylediniz. Bu doğru ise bu konuda bir köşe yazısı yazarak konuyu açıklık getirebilir misiniz?
Eren Sağlam
Cevap :
Cevap :
Sayın okurum, 5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası (SS ve GSS) Kanunu’nun 34 üncü maddesine göre vefat etmiş ana-babadan, çocuklara aşağıdaki durumlarda yetim aylığı bağlanır.
Normal sigortalı olarak Türkiye’de ve başka ülkede çalışmayan, emekli olmamış olan çocuklardan;
1) 18 yaşını, lise ve dengi öğrenim görmesi halinde 20 yaşını, yüksek öğrenim yapması halinde 25 yaşını doldurmayanların veya,
2) Kurum Sağlık Kurulu kararı ile çalışma gücünü en az % 60 oranında yitirip malul olduğu anlaşılanların veya,
3) Yaşları ne olursa olsun evli olmayan, evli olmakla beraber sonradan boşanan veya dul kalan kızlarının, her birine % 25'i, oranında aylık bağlanır.
Görüldüğü üzere hepsi için ön şart, sigortalı çalışmamak ve emekli (gelir-aylık sahibi) olmamaktır. Buna göre de yüzde 60 veya daha yüksek oranlı sağlık kurulu raporu sahibi olan erkek çocuklara ömür boyunca vefat etmiş ana-baba üzerinden yetim aylığı verilir.
Hatta, ileriki yaşlarda bile (70-80 yaşında) malül hale gelecek hastalık veya sakatlık durumu olan erkekler bile sonradan ana-baba üzerinden yetim aylığına başvurabilirler.
Sadece kamudaki uçucu personel yüksek aylık alır
Soru :
1) 18 yaşını, lise ve dengi öğrenim görmesi halinde 20 yaşını, yüksek öğrenim yapması halinde 25 yaşını doldurmayanların veya,
2) Kurum Sağlık Kurulu kararı ile çalışma gücünü en az % 60 oranında yitirip malul olduğu anlaşılanların veya,
3) Yaşları ne olursa olsun evli olmayan, evli olmakla beraber sonradan boşanan veya dul kalan kızlarının, her birine % 25'i, oranında aylık bağlanır.
Görüldüğü üzere hepsi için ön şart, sigortalı çalışmamak ve emekli (gelir-aylık sahibi) olmamaktır. Buna göre de yüzde 60 veya daha yüksek oranlı sağlık kurulu raporu sahibi olan erkek çocuklara ömür boyunca vefat etmiş ana-baba üzerinden yetim aylığı verilir.
Hatta, ileriki yaşlarda bile (70-80 yaşında) malül hale gelecek hastalık veya sakatlık durumu olan erkekler bile sonradan ana-baba üzerinden yetim aylığına başvurabilirler.
Sadece kamudaki uçucu personel yüksek aylık alır
Soru :
Ali bey, Salı günü köşe yazınızda uçucu personel erken emekli olmaz çok maaş alır demişsiniz. Biz özel bir havayolu şirketinde çalışıyoruz ama bizlere böyle bir hakkımız olduğu söylenmedi. Bizim de yüksek emekli aylığı alma hakkımız var mı?
Asude Uğur
Cevap :
Cevap :
Sayın okurum, esasen SSK’lı çalışan uçucu personele fiili hizmet zammı veya itibari hizmet süresi uygulaması yoktur.
Ancak, 3570 sayılı Kanunla değişik 3160 sayılı “Emniyet Teşkilatı Uçuş Hizmetleri Tazminat Kanunu”nun 15 inci maddesinde, kamu kurum ve kuruluşlarında 506 sayılı Sosyal Sigortalar Kanunu hükümlerine tabi sözleşmeli pilot ve uçuş ekibi personelinin uçucu olarak geçirdikleri fiili hizmet müddetlerinin her yılı için 90 gün itibari hizmet müddeti eklenmesi öngörülmüştür.
Özel havayollarında çalışan sizlerin bu tür hakkı maalesef yok.
Bu sebeple de eski SSK, 1998 yılında yayınladığı 12-87 ek Sayılı Genelgesi ile sadece kamuda çalışan uçucu personelin emekli aylığını yükseltme kararı almıştır. Genelgeye göre;
“…Buna göre, ilgili personelin 3570 sayılı Kanunun yürürlüğe girdiği 13/06/1989 tarihinden sonra uçucu olarak geçirdiği sigortalı sürelerin her yılı için 90 gün itibari hizmet müddeti aylık bağlama oranının hesaplanmasında prim ödeme gün sayılarına eklenecektir.
“…Buna göre, ilgili personelin 3570 sayılı Kanunun yürürlüğe girdiği 13/06/1989 tarihinden sonra uçucu olarak geçirdiği sigortalı sürelerin her yılı için 90 gün itibari hizmet müddeti aylık bağlama oranının hesaplanmasında prim ödeme gün sayılarına eklenecektir.
Örneğin, 4500 gün malüllük, yaşlılık ve ölüm sigortaları primi ödeyen bir sigortalının, ayrıca kamu kurum veya kuruluşlarının birinde 506 sayılı Kanuna tabi sözleşmeli pilot olarak 900 gün çalışmasının bulunması durumunda; toplam prim ödeme gün sayısı 4500 + 900 = 5400, aylık bağlama oranının hesaplanmasında ise itibari hizmet müddeti de ilave edilerek 5400 + (900 x 0.25) = 5625 gün olarak alınacaktır.
Kamu kurum ve kuruluşlarında 506 sayılı Kanuna tabi sigortalı olarak çalışan sözleşmeli pilot ve uçuş ekibinin itibari hizmet müddeti kapsamındaki süreler için farklı prim ve ayrı sigorta prim bordrosu alınmadığından bu nitelikteki süreler tahsis aşamasında ilgili kamu kurum veya kuruluşları tarafından düzenlenen onaylı çalışma belgeleri ile Kuruma bildirilecektir...”
Haber Kaynağım :
Sosyal Güvenlik Kurumu hakkında uzamanı gazeteci ve yazar Ali TEZEL' in makalesidir.
http://www.alitezel.com/
http://www.haberturk.com/